(Báo Quảng Ngãi)- Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam, chính quyền về tay nhân dân, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, kết thúc hơn 80 năm nhân dân ta dưới ách đô hộ của thực dân, phát xít. Từ đây, dân tộc Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Quảng Ngãi là một trong những tỉnh tiến hành cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 nhanh chóng, kịp thời, sớm nhất trong cả nước.
Ở Quảng Ngãi, sau khi Cuộc Khởi Nghĩa Ba Tơ thắng lợi (11/3/1945), tương quan lực lượng giữa ta và địch thay đổi có lợi cho phong trào cách mạng. Nhân dân ta có đủ điều kiện để tiến hành cuộc khởi nghĩa to lớn hơn. Đội Du kích Ba Tơ sau hơn 2 tháng chuyển về hoạt động ở đồng bằng từ hơn 20 người, đã phát triển thành 2 đại đội. Mỗi đại đội có 5 trung đội, mỗi trung đội có 5 tiểu đội. Hai đại đội vừa luyện tập, vừa cử người đi các địa phương để huấn luyện cho du kích cứu quốc và tự vệ cứu quốc. Lực lượng vũ trang ở các địa phương ngày càng phát triển.
 |
| Thuyết minh viên Bảo tàng Tổng hợp tỉnh thuyết minh về cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Quảng Ngãi. ẢNH: BẢO HÒA |
Toàn tỉnh có hàng nghìn đội viên trong các tiểu tổ du kích và đội viên tự vệ cứu quốc. Trong thời gian ngắn, các lò rèn vũ khí được đưa vào hoạt động. Các đoàn thể cứu quốc phát động phong trào quyên góp tài chính, vật dụng, lương thực, quần áo, quân nhu, quân khí cho cách mạng.
Lúc bấy giờ, do tỉnh ta ở xa nên chưa nhận được sự chỉ đạo trực tiếp của Xứ ủy và Trung ương. Tỉnh ủy cử đồng chí Trần Huy liên lạc với cấp trên để báo cáo tình hình và xin chỉ thị. Giữa tháng 7/1945, hội nghị các tỉnh miền Trung gồm Quảng Bình, Thừa Thiên, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa do đồng chí Nguyễn Chí Thanh và đồng chí Trương Quang Giao chủ trì họp tại Quảng Ngãi. Sau đó là đồng chí Tố Hữu, phái viên của trung ương về phổ biến chủ trương. Các đồng chí đã phân tích tình hình trong nước đang ở giai đoạn tiền khởi nghĩa, nhiệm vụ của cả nước là gấp rút chuẩn bị đầy đủ những điều kiện để tiến đến tổng khởi nghĩa giành chính quyền... Về nhiệm vụ sắp đến, cần tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, mở rộng và củng cố Mặt trận Dân tộc Thống nhất để thêm bạn bớt thù, đặc biệt xây dựng lực lượng vũ trang, sẵn sàng khi có thời cơ thì vùng lên khởi nghĩa cướp chính quyền...
Đồng chí Tố Hữu hoan nghênh sáng kiến của Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi và đảng bộ các tỉnh miền Trung, đã dũng cảm nhận lấy trách nhiệm trước Đảng, vận dụng một cách đúng đắn, sáng tạo chủ trương, đường lối của Đảng vào tình hình cụ thể ở địa phương và đã giành được thắng lợi to lớn...
Căn cứ vào Nghị quyết Trung ương 8 của Đảng và Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, đồng thời, nhận được tin Hồng quân Liên Xô đã đánh tan đội quân Quan Đông của Nhật, Nhật Hoàng tuyên bố đầu hàng đồng minh không điều kiện, trưa ngày 14/8/1945, tuy chưa nhận được lệnh của trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi đã tổ chức cuộc họp và nhận định thời cơ khởi nghĩa đã đến. Phải cấp tốc huy động quần chúng nổi dậy vũ trang khởi nghĩa, đánh đổ toàn bộ chính quyền địch, giành chính quyền về tay nhân dân. Ban Thường vụ Tỉnh ủy quyết định nhanh chóng chớp thời cơ và cấp tốc ban hành Chỉ thị 08 và Chỉ thị 09 gửi đến các cấp bộ, các lực lượng vũ trang trong tỉnh lúc 15 giờ ngày 14/8/1945.
Chỉ thị 08 viết: “Giặc Nhật đã đầu hàng đồng minh. Các cấp hội, các ban chấp hành phải cấp bách huy động toàn dân chúng vũ trang để kịp thời khởi nghĩa. Các đội tự vệ, tiểu tổ du kích phải sẵn sàng. Ban chấp hành cấp nào cũng đều phải thi hành kỷ luật triệt để. Huy động bằng hình thức công khai, truyền đơn, cờ, áp phích, công khai biểu tình, mít tinh, võ trang bắt giữ bọn Việt gian. Tình thế cấp bách phải thi hành chỉ thị không được chậm trễ. Các đồng chí phải nỗ lực. Hy sinh cho Tổ quốc”.
Liền sau đó, Chỉ thị 09 được ban hành, chỉ thị viết:
“1.Tước khí giới quân Nhật và bọn bảo an trong những nơi đã võ trang quần chúng cương quyết thi hành.
2. Phải huy động tự vệ, du kích bảo vệ và giữ gìn chiến sĩ và cơ quan cách mệnh.
3. Phải huy động thợ rèn trong mỗi làng để rèn khí giới công khai.
4. Các cấp bộ, các ban chấp hành tổng, làng đều phải may cờ Việt Minh, băng cho nhiều...”.
Đúng 16 giờ ngày 14/8/1945, tiếng trống khởi nghĩa vang lên từ làng Thi Phổ Nhất, xã Đức Tân (Mộ Đức), nơi đóng cơ quan của Tỉnh ủy, sau đó lan nhanh đi các nơi. Cơn bão táp cách mạng bùng lên trong toàn tỉnh, từ huyện này sang huyện khác, từ xã này sang xã khác. Mệnh lệnh được truyền đến đâu thì lập tức nhân dân ở đó vũ trang gậy gộc cùng các tổ chức tự vệ cứu quốc và du kích cứu quốc dưới sự lãnh đạo của tổ chức đảng và Việt Minh vùng lên khởi nghĩa. Tỉnh ủy chỉ thị cho Đại đội Phan Đình Phùng tiến đánh đồn Di Lăng, Sơn Hà, Trà Bồng, Châu Ổ. Đại đội Hoàng Hoa Thám tiến đánh đồn Ba Tơ, Minh Long, Nghĩa Hành, Mộ Đức. Trong ngày 15 và 16/8/1945, các lực lượng tự vệ và nhân dân đã nổi dậy đánh chiếm các điểm trọng yếu của tỉnh lỵ Quảng Ngãi như đồn lính khố xanh, khố đỏ, sở mật thám, dinh tỉnh trưởng. chính quyền cách mạng các cấp được thành lập.
Như vậy, chỉ trong một thời gian ngắn từ ngày 14 - 16/8/1945, tuy chưa nhận được chỉ thị của Trung ương, nhưng dưới sự chỉ đạo trực tiếp, linh hoạt, nhạy bén của Tỉnh ủy Quảng Ngãi, nhân dân trong tỉnh đã nổi dậy khởi nghĩa cướp chính quyền địch, lập chính quyền cách mạng, góp phần cùng cả nước giành thắng lợi trọn vẹn trong cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám 1945, lập nên chính quyền công nông đầu tiên ở Châu Á.
Cách mạng Tháng Tám thành công nhanh chóng và ngoạn mục do nhiều nguyên nhân, trước hết là nhờ có sự lãnh đạo đúng đắn và sáng suốt của Đảng Cộng sản việt Nam, là kết quả của sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta. Đặc biệt là Đảng ta đã chớp thời cơ lịch sử để chỉ đạo và tổ chức khởi nghĩa giành thắng lợi trọn vẹn trong cả nước.
Cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám thành công là thành quả tuyệt vời của tinh thần, trí tuệ con người Việt Nam được phát huy và nâng tầm cao mới sau 15 năm đấu tranh quật cường dưới sự lãnh đạo của một Đảng Mác-xít chân chính, dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh; sự vận dụng sáng tạo, linh hoạt, chủ động của Đảng bộ và nhân dân Quảng Ngãi nói riêng và các tỉnh trong cả nước nói chung. Triệu triệu người dân Việt Nam từ miền ngược đến miền xuôi, từ già đến trẻ, không phân biệt tầng lớp, giai cấp, đảng phái, tôn giáo... đã nhất tề đứng lên đập tan ách thống trị của thực dân, phong kiến, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân.
Sau thắng lợi vẻ vang của Cách mạng Tháng Tám, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Từ đây, lịch sử Việt Nam đã sang trang mới, nhân dân ta từ thân phận nô lệ, trở thành người tự do. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam, chính quyền về tay nhân dân, nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời, kết thúc hơn 80 năm nhân dân ta dưới ách đô hộ của thực dân, phát xít. Từ đây, dân tộc Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
ĐẠI NGHĨA
TIN, BÀI LIÊN QUAN:
 |
Bản hùng ca Cách mạng Tháng Tám |
 |
Chủ tịch Hồ Chí Minh với Cách mạng Tháng Tám |
 |
Sức sống trường tồn của Cách mạng tháng Tám với dân tộc Việt Nam |
